بررسی اثرات ضددردی و ضدالتهابی عصاره های آبی و الکلی گیاه خرفه در موش های سفید کوچک و بزرگ

سابقه و هدف: گیاه خرفه با نام علمی portulaca oleracea گیاه دارویی شناخته شده ای است که اثرات متعددی از قبیل اثرات ضددردی، ضدالتهابی و شل کنندگی عضلات صاف و اسکلتی به آن نسبت داده شده است. هدف ما از این پژوهش بررسی اثرات ضددردی و ضدالتهابی این گیاه می باشد. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر اثر ضددردی عصاره های آبی و الکلی این گیاه توسط آزمون های سنجش درد شامل آزمون صفحه داغ (hot plate) و آزمون پرش دم (tail flick) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در هر آزمون سنجش درد 6 گروه 10 تایی موش سوری انتخاب و سپس عصاره های آبی و نیز مرفین (شاهد مثبت) و نرمال سالین (شاهد منفی) به موش ها تزریق شد. مدت زمان تحمل درد حیوان در زمان های 0، 30، 60 و 90 دقیقه پس از تزریق ثبت گردید. برای بررسی اثرات ضدالتهابی نیز 32 سر رت از نژاد ویستار-آلبینو به چهار گروه تقسیم شدند و یک ساعت قبل از تزریق کاراگنن برای ایجاد التهاب در پنجه پا، با نرمال سالین (کنترل منفی)، دیکلوفناک سدیم (کنترل مثبت) و عصاره های آبی و الکلی خرفه، تیمار شدند. حجم ادم ایجاد شده در پنجه پا در فواصل 1 و3 ساعت پس از تزریق کاراگنن در هر گروه اندازه گیری شد. موارد ثبت شده توسط آزمون anova و تست تعقیبی tukey مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و در هر مورد که p<0.05 بود اختلاف معنی دار تلقی گردید. یافته ها: عصاره های آبی و الکلی با دوزmg/kg b.w 400 در آزمون صفحه داغ (p<0.001) و نیز در آزمون پرش دم (p<0.001)، اثرات ضددردی معنی داری نسبت به گروه کنترل منفی نشان می دهند. بیشترین اثر دارو در زمان 60 دقیقه بعد از تزریق عصاره می باشد. هر دو عصاره آبی و الکلی در دوز b.w mg/kg 400 در زمان 60 دقیقه در آزمون صفحه داغ در حدود 60% اثر ضددردی مرفین و در آزمون پرش دم به ترتیب 26 و 42% اثر ضددردی مرفین را نشان می دهند. تفاوت معنی داری بین میزان اثر عصاره های آبی و الکلی مشاهده نشد. عصاره های آبی و الکلی خرفه در فاصله یک ساعت (p<0.01)و 3 ساعت (p<0.001) پس از تجویز کاراگنن موجب کاهش معنی دار ادم پنجه پای حیوان شدند. نتیجه گیری: این نتایج نشان می دهد که عصاره های آبی و الکلی گیاه خرفه با دوز mg/kg b.w 400 اثرات ضددردی و ضدالتهابی قابل ملاحظه ای داشته و با توجه به این که این گیاه مصرف خوراکی دارد می توان مصرف خوراکی و موضعی آن را برای کاهش درد و التهاب پیشنهاد نمود.